பகவத் கீதை - அத்தியாயம் 2

அத த்விதீயோ(அ)த்யாய꞉ .
ஸாங்க்யயோக꞉ .

ஸஞ்ஜய உவாச -

தம்ʼ ததா க்ருʼபயாவிஷ்டமஶ்ருபூர்ணாகுலேக்ஷணம் .
விஷீதந்தமிதம்ʼ வாக்யமுவாச மதுஸூதன꞉ ..

ஶ்ரீபகவானுவாச -

குதஸ்த்வா கஶ்மலமிதம்ʼ விஷமே ஸமுபஸ்திதம் .
அனார்யஜுஷ்டமஸ்வர்க்யமகீர்திகரமர்ஜுன ..

க்லைப்யம்ʼ மா ஸ்ம கம꞉ பார்த நைதத்த்வய்யுபபத்யதே .
க்ஷுத்ரம்ʼ ஹ்ருʼதயதௌர்பல்யம்ʼ த்யக்த்வோத்திஷ்ட பரந்தப ..

அர்ஜுன உவாச -

கதம்ʼ பீஷ்மமஹம்ʼ ஸங்க்யே த்ரோணம்ʼ ச மதுஸூதன .
இஷுபி꞉ ப்ரதியோத்ஸ்யாமி பூஜார்ஹாவரிஸூதன ..

குரூனஹத்வா ஹி மஹானுபாவான்
ஶ்ரேயோ போக்தும்ʼ பைக்ஷ்யமபீஹ லோகே .
ஹத்வார்தகாமாம்ʼஸ்து குரூனிஹைவ
புஞ்ஜீய போகான் ருதிரப்ரதிக்தான் ..

ந சைதத்வித்ம꞉ கதரன்னோ கரீயோ
யத்வா ஜயேம யதி வா நோ ஜயேயு꞉ .
யானேவ ஹத்வா ந ஜிஜீவிஷாம-
ஸ்தே(அ)வஸ்திதா꞉ ப்ரமுகே தார்தராஷ்ட்ரா꞉ ..

கார்பண்யதோஷோபஹதஸ்வபாவ꞉
ப்ருʼச்சாமி த்வாம்ʼ தர்மஸம்மூடசேதா꞉ .
யச்ச்ரேய꞉ ஸ்யாந்நிஶ்சிதம்ʼ ப்ரூஹி தன்மே
ஶிஷ்யஸ்தே(அ)ஹம்ʼ ஶாதி மாம்ʼ த்வாம்ʼ ப்ரபன்னம் ..

ந ஹி ப்ரபஶ்யாமி மமாபனுத்யாத்
யச்சோகமுச்சோஷணமிந்த்ரியாணாம் .
அவாப்ய பூமாவஸபத்னம்ருʼத்தம்ʼ
ராஜ்யம்ʼ ஸுராணாமபி சாதிபத்யம் ..

ஸஞ்ஜய உவாச -

ஏவமுக்த்வா ஹ்ருʼஷீகேஶம்ʼ குடாகேஶ꞉ பரந்தப .
ந யோத்ஸ்ய இதி கோவிந்தமுக்த்வா தூஷ்ணீம்ʼ பபூவ ஹ ..

தமுவாச ஹ்ருʼஷீகேஶ꞉ ப்ரஹஸன்னிவ பாரத .
ஸேனயோருபயோர்மத்யே விஷீதந்தமிதம்ʼ வச꞉ ..

ஶ்ரீபகவானுவாச -

அஶோச்யானன்வஶோசஸ்த்வம்ʼ ப்ரஜ்ஞாவாதாம்ʼஶ்ச பாஷஸே .
கதாஸூனகதாஸூம்ʼஶ்ச நானுஶோசந்தி பண்டிதா꞉ ..

ந த்வேவாஹம்ʼ ஜாது நாஸம்ʼ ந த்வம்ʼ நேமே ஜனாதிபா꞉ .
ந சைவ ந பவிஷ்யாம꞉ ஸர்வே வயமத꞉ பரம் ..

தேஹினோ(அ)ஸ்மின்யதா தேஹே கௌமாரம்ʼ யௌவனம்ʼ ஜரா .
ததா தேஹாந்தரப்ராப்திர்தீரஸ்தத்ர ந முஹ்யதி ..

மாத்ராஸ்பர்ஶாஸ்து கௌந்தேய ஶீதோஷ்ணஸுகது꞉கதா꞉ .
ஆகமாபாயினோ(அ)நித்யாஸ்தாம்ʼஸ்திதிக்ஷஸ்வ பாரத ..

யம்ʼ ஹி ந வ்யதயந்த்யேதே புருஷம்ʼ புருஷர்ஷப .
ஸமது꞉கஸுகம்ʼ தீரம்ʼ ஸோ(அ)ம்ருʼதத்வாய கல்பதே ..

நாஸதோ வித்யதே பாவோ நாபாவோ வித்யதே ஸத꞉ .
உபயோரபி த்ருʼஷ்டோ(அ)ந்தஸ்த்வனயோஸ்தத்த்வதர்ஶிபி꞉ ..

அவிநாஶி து தத்வித்தி யேன ஸர்வமிதம்ʼ ததம் .
விநாஶமவ்யயஸ்யாஸ்ய ந கஶ்சித்கர்துமர்ஹதி ..

அந்தவந்த இமே தேஹா நித்யஸ்யோக்தா꞉ ஶரீரிண꞉ .
அநாஶினோ(அ)ப்ரமேயஸ்ய தஸ்மாத்யுத்யஸ்வ பாரத ..

ய ஏனம்ʼ வேத்தி ஹந்தாரம்ʼ யஶ்சைனம்ʼ மன்யதே ஹதம் .
உபௌ தௌ ந விஜானீதோ நாயம்ʼ ஹந்தி ந ஹன்யதே ..

ந ஜாயதே ம்ரியதே வா கதாசின்
நாயம்ʼ பூத்வா பவிதா வா ந பூய꞉ .
அஜோ நித்ய꞉ ஶாஶ்வதோ(அ)யம்ʼ புராணோ
ந ஹன்யதே ஹன்யமானே ஶரீரே ..

வேதாவிநாஶினம்ʼ நித்யம்ʼ ய ஏனமஜமவ்யயம் .
கதம்ʼ ஸ புருஷ꞉ பார்த கம்ʼ காதயதி ஹந்தி கம் ..

வாஸாம்ʼஸி ஜீர்ணானி யதா விஹாய
நவானி க்ருʼஹ்ணாதி நரோ(அ)பராணி .
ததா ஶரீராணி விஹாய ஜீர்ணா-
ந்யன்யானி ஸம்ʼயாதி நவானி தேஹீ ..

நைனம்ʼ சிந்தந்தி ஶஸ்த்ராணி நைனம்ʼ தஹதி பாவக꞉ .
ந சைனம்ʼ க்லேதயந்த்யாபோ ந ஶோஷயதி மாருத꞉ ..

அச்சேத்யோ(அ)யமதாஹ்யோ(அ)யமக்லேத்யோ(அ)ஶோஷ்ய ஏவ ச .
நித்ய꞉ ஸர்வகத꞉ ஸ்தாணுரசலோ(அ)யம்ʼ ஸனாதன꞉ ..

அவ்யக்தோ(அ)யமசிந்த்யோ(அ)யமவிகார்யோ(அ)யமுச்யதே .
தஸ்மாதேவம்ʼ விதித்வைனம்ʼ நானுஶோசிதுமர்ஹஸி ..

அத சைனம்ʼ நித்யஜாதம்ʼ நித்யம்ʼ வா மன்யஸே ம்ருʼதம் .
ததாபி த்வம்ʼ மஹாபாஹோ நைவம்ʼ ஶோசிதுமர்ஹஸி ..

ஜாதஸ்ய ஹி த்ருவோ ம்ருʼத்யுர்த்ருவம்ʼ ஜன்ம ம்ருʼதஸ்ய ச .
தஸ்மாதபரிஹார்யே(அ)ர்தே ந த்வம்ʼ ஶோசிதுமர்ஹஸி ..

அவ்யக்தாதீனி பூதானி வ்யக்தமத்யானி பாரத .
அவ்யக்தநிதனான்யேவ தத்ர கா பரிதேவனா ..

ஆஶ்சர்யவத்பஶ்யதி கஶ்சிதேன-
மாஶ்சர்யவத்வததி ததைவ சான்ய꞉ .
ஆஶ்சர்யவச்சைனமன்ய꞉ ஶ்ருʼணோதி
ஶ்ருத்வாப்யேனம்ʼ வேத ந சைவ கஶ்சித் ..

தேஹீ நித்யமவத்யோ(அ)யம்ʼ தேஹே ஸர்வஸ்ய பாரத .
தஸ்மாத்ஸர்வாணி பூதானி ந த்வம்ʼ ஶோசிதுமர்ஹஸி ..

ஸ்வதர்மமபி சாவேக்ஷ்ய ந விகம்பிதுமர்ஹஸி .
தர்ம்யாத்தி யுத்தாச்ச்ரேயோ(அ)ன்யத்க்ஷத்ரியஸ்ய ந வித்யதே ..

யத்ருʼச்சயா சோபபன்னம்ʼ ஸ்வர்கத்வாரமபாவ்ருʼதம் .
ஸுகின꞉ க்ஷத்ரியா꞉ பார்த லபந்தே யுத்தமீத்ருʼஶம் ..

அத சேத்த்வமிமம்ʼ தர்ம்யம்ʼ ஸங்க்ராமம்ʼ ந கரிஷ்யஸி .
தத꞉ ஸ்வதர்மம்ʼ கீர்திம்ʼ ச ஹித்வா பாபமவாப்ஸ்யஸி ..

அகீர்திம்ʼ சாபி பூதானி கதயிஷ்யந்தி தே(அ)வ்யயாம் .
ஸம்பாவிதஸ்ய சாகீர்திர்மரணாததிரிச்யதே ..

பயாத்ரணாதுபரதம்ʼ மம்ʼஸ்யந்தே த்வாம்ʼ மஹாரதா꞉ .
யேஷாம்ʼ ச த்வம்ʼ பஹுமதோ பூத்வா யாஸ்யஸி லாகவம் ..

அவாச்யவாதாம்ʼஶ்ச பஹூன்வதிஷ்யந்தி தவாஹிதா꞉ .
நிந்தந்தஸ்தவ ஸாமர்த்யம்ʼ ததோ து꞉கதரம்ʼ நு கிம் ..

ஹதோ வா ப்ராப்ஸ்யஸி ஸ்வர்கம்ʼ ஜித்வா வா போக்ஷ்யஸே மஹீம் .
தஸ்மாதுத்திஷ்ட கௌந்தேய யுத்தாய க்ருʼதநிஶ்சய꞉ ..

ஸுகது꞉கே ஸமே க்ருʼத்வா லாபாலாபௌ ஜயாஜயௌ .
ததோ யுத்தாய யுஜ்யஸ்வ நைவம்ʼ பாபமவாப்ஸ்யஸி ..

ஏஷா தே(அ)பிஹிதா ஸாங்க்யே புத்திர்யோகே த்விமாம்ʼ ஶ்ருʼணு .
புத்த்யா யுக்தோ யயா பார்த கர்மபந்தம்ʼ ப்ரஹாஸ்யஸி ..

நேஹாபிக்ரமநாஶோ(அ)ஸ்தி ப்ரத்யவாயோ ந வித்யதே .
ஸ்வல்பமப்யஸ்ய தர்மஸ்ய த்ராயதே மஹதோ பயாத் ..

வ்யவஸாயாத்மிகா புத்திரேகேஹ குருநந்தன .
பஹுஶாகா ஹ்யனந்தாஶ்ச புத்தயோ(அ)வ்யவஸாயினாம் ..

யாமிமாம்ʼ புஷ்பிதாம்ʼ வாசம்ʼ ப்ரவதந்த்யவிபஶ்சித꞉ .
வேதவாதரதா꞉ பார்த நான்யதஸ்தீதி வாதின꞉ ..

காமாத்மான꞉ ஸ்வர்கபரா ஜன்மகர்மபலப்ரதாம் .
க்ரியாவிஶேஷபஹுலாம்ʼ போகைஶ்வர்யகதிம்ʼ ப்ரதி ..

போகைஶ்வர்யப்ரஸக்தானாம்ʼ தயாபஹ்ருʼதசேதஸாம் .
வ்யவஸாயாத்மிகா புத்தி꞉ ஸமாதௌ ந விதீயதே ..

த்ரைகுண்யவிஷயா வேதா நிஸ்த்ரைகுண்யோ பவார்ஜுன .
நிர்த்வந்த்வோ நித்யஸத்த்வஸ்தோ நிர்யோகக்ஷேம ஆத்மவான் ..

யாவானர்த உதபானே ஸர்வத꞉ ஸம்ப்லுதோதகே .
தாவான்ஸர்வேஷு வேதேஷு ப்ராஹ்மணஸ்ய விஜானத꞉ ..

கர்மண்யேவாதிகாரஸ்தே மா பலேஷு கதாசன .
மா கர்மபலஹேதுர்பூர்மா தே ஸங்கோ(அ)ஸ்த்வகர்மணி ..

யோகஸ்த꞉ குரு கர்மாணி ஸங்கம்ʼ த்யக்த்வா தனஞ்ஜய .
ஸித்த்யஸித்த்யோ꞉ ஸமோ பூத்வா ஸமத்வம்ʼ யோக உச்யதே ..

தூரேண ஹ்யவரம்ʼ கர்ம புத்தியோகாத்தனஞ்ஜய .
புத்தௌ ஶரணமன்விச்ச க்ருʼபணா꞉ பலஹேதவ꞉ ..

புத்தியுக்தோ ஜஹாதீஹ உபே ஸுக்ருʼததுஷ்க்ருʼதே .
தஸ்மாத்யோகாய யுஜ்யஸ்வ யோக꞉ கர்மஸு கௌஶலம் ..

கர்மஜம்ʼ புத்தியுக்தா ஹி பலம்ʼ த்யக்த்வா மனீஷிண꞉ .
ஜன்மபந்தவிநிர்முக்தா꞉ பதம்ʼ கச்சந்த்யநாமயம் ..

யதா தே மோஹகலிலம்ʼ புத்திர்வ்யதிதரிஷ்யதி .
ததா கந்தாஸி நிர்வேதம்ʼ ஶ்ரோதவ்யஸ்ய ஶ்ருதஸ்ய ச ..

ஶ்ருதிவிப்ரதிபன்னா தே யதா ஸ்தாஸ்யதி நிஶ்சலா .
ஸமாதாவசலா புத்திஸ்ததா யோகமவாப்ஸ்யஸி ..

அர்ஜுன உவாச -

ஸ்திதப்ரஜ்ஞஸ்ய கா பாஷா ஸமாதிஸ்தஸ்ய கேஶவ .
ஸ்திததீ꞉ கிம்ʼ ப்ரபாஷேத கிமாஸீத வ்ரஜேத கிம் ..

ஶ்ரீபகவானுவாச -

ப்ரஜஹாதி யதா காமான்ஸர்வான்பார்த மனோகதான் .
ஆத்மன்யேவாத்மனா துஷ்ட꞉ ஸ்திதப்ரஜ்ஞஸ்ததோச்யதே ..

து꞉கேஷ்வனுத்விக்னமனா꞉ ஸுகேஷு விகதஸ்ப்ருʼஹ꞉ .
வீதராகபயக்ரோத꞉ ஸ்திததீர்முநிருச்யதே ..

ய꞉ ஸர்வத்ரானபிஸ்னேஹஸ்தத்தத்ப்ராப்ய ஶுபாஶுபம் .
நாபினந்ததி ந த்வேஷ்டி தஸ்ய ப்ரஜ்ஞா ப்ரதிஷ்டிதா ..

யதா ஸம்ʼஹரதே சாயம்ʼ கூர்மோ(அ)ங்கானீவ ஸர்வஶ꞉ .
இந்த்ரியாணீந்த்ரியார்தேப்யஸ்தஸ்ய ப்ரஜ்ஞா ப்ரதிஷ்டிதா ..

விஷயா விநிவர்தந்தே நிராஹாரஸ்ய தேஹின꞉ .
ரஸவர்ஜம்ʼ ரஸோ(அ)ப்யஸ்ய பரம்ʼ த்ருʼஷ்ட்வா நிவர்ததே ..

யததோ ஹ்யபி கௌந்தேய புருஷஸ்ய விபஶ்சித꞉ .
இந்த்ரியாணி ப்ரமாதீனி ஹரந்தி ப்ரஸபம்ʼ மன꞉ ..

தானி ஸர்வாணி ஸம்ʼயம்ய யுக்த ஆஸீத மத்பர꞉ .
வஶே ஹி யஸ்யேந்த்ரியாணி தஸ்ய ப்ரஜ்ஞா ப்ரதிஷ்டிதா ..

த்யாயதோ விஷயான்பும்ʼஸ꞉ ஸங்கஸ்தேஷூபஜாயதே .
ஸங்காத்ஸஞ்ஜாயதே காம꞉ காமாத்க்ரோதோ(அ)பிஜாயதே ..

க்ரோதாத்பவதி ஸம்மோஹ꞉ ஸம்மோஹாத்ஸ்ம்ருʼதிவிப்ரம꞉ .
ஸ்ம்ருʼதிப்ரம்ʼஶாத் புத்திநாஶோ புத்திநாஶாத்ப்ரணஶ்யதி ..

ராகத்வேஷவிமுக்தைஸ்து விஷயானிந்த்ரியைஶ்சரன் .
ஆத்மவஶ்யைர்விதேயாத்மா ப்ரஸாதமதிகச்சதி ..

ப்ரஸாதே ஸர்வது꞉கானாம்ʼ ஹாநிரஸ்யோபஜாயதே .
ப்ரஸன்னசேதஸோ ஹ்யாஶு புத்தி꞉ பர்யவதிஷ்டதே ..

நாஸ்தி புத்திரயுக்தஸ்ய ந சாயுக்தஸ்ய பாவனா .
ந சாபாவயத꞉ ஶாந்திரஶாந்தஸ்ய குத꞉ ஸுகம் ..

இந்த்ரியாணாம்ʼ ஹி சரதாம்ʼ யன்மனோ(அ)னுவிதீயதே .
ததஸ்ய ஹரதி ப்ரஜ்ஞாம்ʼ வாயுர்னாவமிவாம்பஸி ..

தஸ்மாத்யஸ்ய மஹாபாஹோ நிக்ருʼஹீதானி ஸர்வஶ꞉ .
இந்த்ரியாணீந்த்ரியார்தேப்யஸ்தஸ்ய ப்ரஜ்ஞா ப்ரதிஷ்டிதா ..

யா நிஶா ஸர்வபூதானாம்ʼ தஸ்யாம்ʼ ஜாகர்தி ஸம்ʼயமீ .
யஸ்யாம்ʼ ஜாக்ரதி பூதானி ஸா நிஶா பஶ்யதோ முனே꞉ ..

ஆபூர்யமாணமசலப்ரதிஷ்டம்ʼ
ஸமுத்ரமாப꞉ ப்ரவிஶந்தி யத்வத் .
தத்வத்காமா யம்ʼ ப்ரவிஶந்தி ஸர்வே
ஸ ஶாந்திமாப்னோதி ந காமகாமீ ..

விஹாய காமான்ய꞉ ஸர்வான்புமாம்ʼஶ்சரதி நி꞉ஸ்ப்ருʼஹ꞉ .
நிர்மமோ நிரஹங்கார꞉ ஸ ஶாந்திமதிகச்சதி ..

ஏஷா ப்ராஹ்மீ ஸ்திதி꞉ பார்த நைனாம்ʼ ப்ராப்ய விமுஹ்யதி .
ஸ்தித்வாஸ்யாமந்தகாலே(அ)பி ப்ரஹ்மநிர்வாணம்ருʼச்சதி ..

ௐ தத்ஸதிதி ஶ்ரீமத்பகவத்கீதோபநிஷத்ஸு
ப்ரஹ்மவித்யாயாம்ʼ யோகஶாஸ்த்ரே ஶ்ரீக்ருʼஷ்ணார்ஜுனஸம்ʼவாதே
ஸாங்க்யயோகோ நாம த்விதீயோ(அ)த்யாய꞉ ..

Ramaswamy Sastry and Vighnesh Ghanapaathi

Other stotras