ಚ್ಯವನ ಮಹರ್ಷಿಯು ಚ್ಯವನಪ್ರಾಶವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದನು. ಅವನು ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಯ ಮಗ. ಅವನ ಹೆಸರು ಹೇಗೆ ಬಂತು ಗೊತ್ತಾ?
ಪುಲೋಮಾ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಯ ಪತ್ನಿ. ಅವಳು ಗರ್ಭಿಣಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಒಮ್ಮೆ ಮಹರ್ಷಿಯು ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಒಬ್ಬ ರಾಕ್ಷಸನು ಆಶ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದನು.
ಆ ರಾಕ್ಷಸನು ಒಮ್ಮೆ ಪುಲೋಮಾಳ ಮೇಲೆ ಆಕರ್ಷಿತನಾಗಿದ್ದ. ಅವನು ಅವಳನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಬಯಸಿದ್ದನು. ಆದರೆ ಪುಲೋಮಾಳ ಅವರ ತಂದೆ ಈ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ನಂತರ ಪುಲೋಮಾಳು ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಯೊಂದಿಗೆ ವೈದಿಕ ವಿಧಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಯನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ವಿವಾಹವಾದಳು.
ಆದರೆ, ರಾಕ್ಷಸನಿಗೆ ಪುಲೋಮಾಳನ್ನು ಮರೆಯಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಳೇ ಇರುವುದನ್ನು ಕಂಡಾಗ ಎಲ್ಲವೂ ನೆನಪಾಯಿತು. ಅವನು ಅವಳ ಗುರುತನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸಿದ್ದನು. ಹಾಗಾಗಿ ಯಜ್ಞ ಕುಂಡದಲ್ಲಿದ್ದ ಅಗ್ನಿಯನ್ನು ಕೇಳಿದನು, ಅವಳು ಪುಲೋಮಾಳ?
ಅಗ್ನಿ ಸಂದಿಗ್ಧ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ. ಸತ್ಯವನ್ನು ಹೇಳುವುದು ಹಾನಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದು ಪಾಪವಾಗಿತ್ತು. ಅಗ್ನಿ ಉತ್ತರಿಸಿದ, 'ಹೌದು, ಅವಳು ಪುಲೋಮಾ. ಆದರೆ ಈಗ ಅವರು ಧರ್ಮಬದ್ಧ ವಿವಾಹದ ಮೂಲಕ ಭೃಗು ಮಹರ್ಷಿಯ ಪತ್ನಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವಳ ಮೇಲೆ ನಿನಗೆ ಯಾವುದೇ ಹಕ್ಕಿಲ್ಲ'.
ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ರಾಕ್ಷಸನು ವರಾಹದ ರೂಪವನ್ನು ತಳೆದು ಪುಲೋಮಾಳನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋದನು. ಆಘಾತದಲ್ಲಿ, ಪುಲೋಮಾಳ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿರುವ ಮಗು ಅವಳ ಹೊಟ್ಟೆಯಿಂದ ಬಿದ್ದಿತು. ಆ ಮಗುವೇ ಚ್ಯವನ. ಅವನು 'ಪತನ' (ಚ್ಯುತಿ)ದ ಮೂಲಕ ಜನಿಸಿದ ಕಾರಣ ಅವನಿಗೆ ಚ್ಯವನ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು.
ಆಗಷ್ಟೇ ಹುಟ್ಟಿದ ಚ್ಯವನನ ಪ್ರಖರವಾದ ತೇಜಸ್ಸಿನಿಂದ ಆ ರಾಕ್ಷಸನು ಸುಟ್ಟು ಬೂದಿಯಾದನು.