Taittiriya Upanishad - Shiksha Valli

Experience immense spiritual benefits by listening to Taittiriya Upanishad: purify the mind, enhance understanding, instill righteousness, and bring peace, protection, and divine guidance.

प्रथमोऽनुवाकः

ॐ शं नो मित्रः शं वरुणः । शं नो भवत्वर्यमा । शं न इन्द्रो बृहस्पतिः । शं नो विष्णुरुरुक्रमः । नमो ब्रह्मणे । नमस्ते वायो । त्वमेव प्रत्यक्षं ब्रह्मासि । त्वमेव प्रत्यक्षं ब्रह्म वदिष्यामि । ऋतं वदिष्यामि । सत्यं वदिष्यामि । तन्मामवतु । तद्वक्तारमवतु । अवतु माम् । अवतु वक्तारम् । ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥

May Mitra, Varuna, Aryaman, Indra, Brihaspati, and Vishnu bestow blessings upon us. Salutations to Brahman. Salutations to Vayu. You are the perceivable Brahman. I shall declare you as the perceivable Brahman. I shall speak the truth. I shall speak righteousness. May that protect me. May that protect the speaker. Protect me. Protect the speaker. Om peace, peace, peace.

द्वितीयोऽनुवाकः

ॐ शीक्षां व्याख्यास्यामः । वर्णः स्वरः । मात्रा बलम् । साम सन्तानः । इत्युक्तः शीक्षाध्यायः ॥ १ ॥

We shall now explain the science of pronunciation. Sound, pitch, quantity, force, and modulation of the Sama chants, thus is declared the chapter on pronunciation.

तृतीयोऽनुवाकः

सह नौ यशः । सह नौ ब्रह्मवर्चसम् । अथातः संहिताया उपनिषदं व्याख्यास्यामः । पञ्चस्वधिकरणेषु । अधिलोकमधिज्यौतिषमधिविद्यमधिप्रजमध्यात्मम् । ता महासँहिता इत्याचक्षते । अथाधिलोकम् । पृथिवी पूर्वरूपम् । द्यौरुत्तररूपम् । आकाशः सन्धिः ॥ १ ॥

May we attain fame together. May we attain spiritual power together. Now we shall explain the hidden meanings of the collection of hymns, in relation to the fivefold aspects: the world, the celestial beings, knowledge, progeny, and the self. These are called the great connections. Now, concerning the world: Earth is the initial form, the sky is the later form, and space is the junction.

चतुर्थोऽनुवाकः

यश्छन्दसामृषभो विश्वरूपः । छन्दोभ्योऽध्यमृतात्संबभूव । स मेन्द्रो मेधया स्पृणोतु । अमृतस्य देव धारणो भूयासम् । शरीरं मे विचर्षणम् । जिह्वा मे मधुमत्तमा । कर्णाभ्यां भूरि विश्रुवम् । ब्रह्मणः कोशोऽसि मेधया पिहितः । श्रुतं मे गोपाय ॥ १ ॥

May the bull of the Vedas, the universal form, born of the immortal Vedas, endow me with wisdom. May I be the bearer of the nectar of immortality. May my body be vigorous, my tongue sweet, and my ears listen abundantly. You are the treasure of Brahman, covered with wisdom. Protect my learning.

पञ्चमोऽनुवाकः

भूर्भुवः सुवरिति वा एतास्तिस्रो व्याहृतयः । तासामुह स्मैतां चतुर्थीं माहाचमस्यः प्रवेदयते । मह इति । तद् ब्रह्म । स आत्मा । अङ्गान्यन्या देवताः । भूरिति वा अयं लोकः । भुव इत्यन्तरिक्षम् । सुवरित्यसौ लोकः ॥ १ ॥

The three sacred utterances are Bhuh, Bhuvah, and Suvah. Mahachamasya adds a fourth: Mahah. That is Brahman, the Self, and the other deities are its limbs. Bhuh is this world, Bhuvah is the atmosphere, Suvah is the heavenly world, and Mahah is the sun. By the sun, all worlds shine brightly.

षष्ठोऽनुवकः

स य एषोऽन्तरहृदय आकाशः । तस्मिन्नयं पुरुषो मनोमयः । अमृतो हिरण्मयः । अन्तरेण तालुके । य एष स्तन इवावलम्बते | सेन्द्रयोनिः । यत्रासौ केशान्तो विवर्तते । व्यपोह्य शीर्षकपाले | भूरित्यग्नौ प्रतितिष्ठति । भुव इति वायौ ॥ १ ॥

This space within the heart is the abode of the person made of mind, immortal and golden. Between the palates, where the hairs part, is the source of Indra. When it opens, it resides in fire as Bhuh, in air as Bhuvah, and in the sun as Suvah. By the sun, he attains sovereignty, mastery over mind, speech, sight, hearing, and wisdom. This is the instruction.

सप्तमोऽनुवाकः

पृथिव्यन्तरिक्षं द्यौर्दिशोऽवान्तरदिशाः । अग्निर्वायुरादित्यश्चन्द्रमा नक्षत्राणि । आप ओषधयो वनस्पतय आकाश आत्मा । इत्यधिभूतम् । अथाध्यात्मम् । प्राणो व्यानोऽपान उदानः समानः । चक्षुः श्रोत्रं मनो वाक् त्वक् । चर्म माँसँस्नावास्थिमज्जा । एतदधि विधाय ऋषिरवोचत् । पाङ्क्तं वा इदँ सर्वम् । पाङ्क्तेनैव पाङ्क्तँ स्पृणोतीति ॥ १ ॥

The earth, the atmosphere, the sky, the directions, the intermediate directions, fire, air, the sun, the moon, the stars, water, herbs, trees, space, and the self: these are the elements. Concerning the self: the vital breath, the diffused breath, the downward breath, the ascending breath, and the equalizing breath; sight, hearing, mind, speech, and touch; skin, flesh, sinew, bone, and marrow. Reflecting on these, the sage said, 'All is fivefold. By the fivefold, the fivefold is encompassed.'

अष्टमोऽनुवाकः

ओमिति ब्रह्म । ओमितीदँसर्वम् । ओमित्येतदनुकृतिर्हस्म वा अप्यो श्रावयेत्याश्रावयन्ति । ओमिति सामानि गायन्ति । ओँशोमिति शस्त्राणि शँसन्ति । ओमित्यध्वर्युः प्रतिगरं प्रतिगृणाति । ओमिति ब्रह्मा प्रसौति । ओमित्यग्निहोत्रमनुजानाति । ओमिति ब्राह्मणः प्रवक्ष्यन्नाह ब्रह्मोपाप्नवानीति ब्रह्मैवोपाप्नोति ॥ १ ॥

Om is Brahman. Om is all this. Om is compliance, as they proclaim. Om is chanted in the Samas. Om is uttered in the prayers. Om is affirmed by the Adhvaryu. Om is the command of Brahma. Om is the permission for Agnihotra. Om is the essence of Brahman. By knowing Om, one attains Brahman.

नवमोऽनुवाकः

ऋतं च स्वाध्यायप्रवचने च । सत्यं च स्वाध्यायप्रवचने च । तपश्च स्वाध्यायप्रवचने च । दमश्च स्वाध्यायप्रवचने च । शमश्च स्वाध्यायप्रवचने च । अग्नयश्च स्वाध्यायप्रवचने च । अग्निहोत्रं च स्वाध्यायप्रवचने च । अतिथयश्च स्वाध्यायप्रवचने च । मानुषं च स्वाध्यायप्रवचने च । प्रजा च स्वाध्यायप्रवचने च । प्रजनश्च स्वाध्यायप्रवचने च । प्रजातिश्च स्वाध्यायप्रवचने च । सत्यमिति सत्यवचा राथीतरः । तप इति तपोनित्यः पौरुशिष्टिः । स्वाध्यायप्रवचने एवेति नाको मौद्गल्यः । तद्धि तपस्तद्धि तपः ॥ १ ॥

Truth and study. Righteousness and study. Austerity and study. Self-control and study. Tranquility and study. Fires and study. Agnihotra and study. Guests and study. Humanity and study. Progeny and study. Continuation of progeny and study. Procreation and study. These were declared by the seers. Study and teaching. This is austerity. This is austerity.

दशमोऽनुवाकः

अहं वृक्षस्य रेरिवा कीर्तिः पृष्ठं गिरेरिव । ऊर्ध्वपवित्रो वाजिनीवस्वमृतमस्मि । द्रविणँसवर्चसम् । सुमेधा अमृतोक्षितः । इति त्रिशङ्कोर्वेदानुवचनम् ॥ १ ॥

I am the remover of the tree’s decay. My fame is like the mountain’s peak. Pure and elevated, I am wealthy and immortal. Possessor of wisdom, immortal, and blessed, thus spoke Trishanku as per the Vedas.

एकादशॊऽनुवाकः

वेदमनूच्याचार्योन्तेवासिनमनुशास्ति । सत्यं वद । धर्मं चर । स्वाध्यायान्मा प्रमदः । आचार्याय प्रियं धनमाहृत्य प्रजातन्तुं मा व्यवच्छेत्सीः । सत्यान्न प्रमदितव्यम्। धर्मान्न प्रमदितव्यम् । कुशलान्न प्रमदितव्यम् । भूत्यै न प्रमदितव्यम् । स्वाध्यायप्रवचनाभ्यां न प्रमदितव्यम् । देवपितृकार्याभ्यां न प्रमदितव्यम् ॥ १ ॥

After teaching the Vedas, the teacher instructs the student: Speak the truth. Practice righteousness. Do not neglect study. Bring the beloved wealth to the teacher. Do not cut off the line of progeny. Do not neglect truth. Do not neglect righteousness. Do not neglect welfare. Do not neglect prosperity. Do not neglect study and teaching. Do not neglect duties to the gods and ancestors.

द्वादशॊऽनुवाकः

शं नो मित्रः शं वरुणः । शं नो भवत्वर्यमा । शं न इन्द्रो बृहस्पतिः । शं नो विष्णुरुरुक्रमः । नमो ब्रह्मणे । नमस्ते वायो । त्वमेव प्रत्यक्षं ब्रह्मासि । त्वामेव प्रत्यक्षं ब्रह्मावादिषम् । ऋतमवादिषम् । सत्यमवादिषम् । तन्मामावीत् । तद्वक्तारमावीत् । आवीन्माम् । आवीद्वक्तारम् । ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ १ ॥

May Mitra, Varuna, Aryaman, Indra, Brihaspati, and Vishnu bestow blessings upon us. Salutations to Brahman. Salutations to Vayu. You are the perceivable Brahman. I shall declare you as the perceivable Brahman. I shall speak the truth. I shall speak righteousness. May that protect me. May that protect the speaker. Protect me. Protect the speaker. Om peace, peace, peace.

These verses from the Taittiriya Upanishad encapsulate profound teachings on truth, righteousness, self-study, and the interconnectedness of all aspects of existence. They emphasize the importance of studying and practicing spiritual and ethical principles, acknowledging the unity of the individual self with the universal Brahman, and seeking blessings from various deities for protection, wisdom, and peace.

Benefits of Listening

Listening to these verses brings immense spiritual benefits. They purify the mind, enhance understanding, and instill a sense of righteousness and truth. The repeated invocation of peace brings tranquility to the mind and environment. It aligns the practitioner with higher truths, ensuring protection and guidance from divine forces, fostering a deep connection with the ultimate reality, Brahman.

Knowledge Bank

Aniketa - The path of detachment

The term 'Aniketa' refers to a person who does not have a fixed abode or attachment to any particular place or thing. It describes someone who is free from the rigid mindset of 'This alone must be done by me.' Such a person lives with a sense of detachment, accepting both pleasure and pain as they come, without being overly influenced by them. His heart is fully immersed in the Supreme Lord, and because of this deep connection with the divine, he easily attains the ultimate liberation or parama kaivalya, which is the state of absolute freedom and union with the Supreme. In summary, an 'Aniketa' is someone who is detached, flexible, and unwavering in their devotion to God, leading him to ultimate spiritual freedom.

Who was the father of Dronacharya?

Sage Bharadwaja.